WEB Teknolojilerinin Tarihçesi

Web teknolojilerinin gelisimi son senelerde oldukça siklasti. Peki bu hizli gelisimde ortaya çikan yeni teknolojilerin tarihçesi nedir? Gelin beraberce bu teknolojilerin üzerinden kronolojik olarak geçelim, özette nedir bir bakalim.
1987
PERL
1991
LINUX
1994
CSS
PHP
JAVA
1995
COLD FUSION
1996
XML
1997
SMIL
DHTML
1998
SOAP
1999
RSS
2000
ACTION SCRIPT ASP.NET XHTML XFORMS
2002
W3C DOM
2004
RUBY ON RAILS
2005
AJAX
WEB Teknolojileri Tarihçesi 1987

PERL Perl programlama dili ayni zamanda "Practical Extraction and Report Language" (Pratik Çikarim ve Raporlama Dili) ve "Pathologically Eclectic Rubbish Lister" (Hastalikli Derecede Eklektik ve Saçma Listeleyici ) olarak da bilinir. ;) 1987 yilinin 18 Aralik günü Larry Wall tarafindan dünyaya armagan edilmistir. C, sed, awk, sh ve baska pek çok dilin önemli ve güçlü özelliklerini bünyesinde barindirmaktadir. Yogun sekilde metin isleme ve görüntü tanima söz konusu oldugunda kullanilabilecek en güçlü ve pratik programlama dilidir. 17 yildir gelistirilen ve özgür yazilim çerçevesinde kaynak kodu açik olarak sunulan Perl programlama dili hemen hemen tüm isletim sistemlerinde çalismaktadir. Perl ile ilgili sloganlardan biri: Perl programlarinin %90'i zaten yazilmistir! Bunun sebebi CPAN yani Comprehensive Perl Archive Network olarak isimlendirilen ve Perl ile ilgili binlerce hazir modülü barindiran sistemdir. Bu madde yazildigi esnada CPAN bünyesinde 3739 Perl gelistiricisi, 6646 Perl modülü bulunmaktadir. 2421 MB yer kaplayan sistemin 247 yansisi bulunmaktadir. Bunun anlami sudur: Yapmayi düsündügünüz bir isle ilgili modül, fonksiyon, sistem, vs. büyük bir olasilikla zaten yazilmistir, hazir olarak alip kullanabilirsiniz.

1991

LINUX Linux, Linus Torvalds'in Helsinki Üniversitesi'nde bir ögrenci iken Intel'in yeni islemcisi 80386'nin korumali mod mimarisini denemek üzere gelistirmeye basladigi Unix (aslen Minix) tabanli bir isletim sistemi çekirdegidir. Yani Linux, Linux dagitimlarinin bel kemigini olusturmaktadir. Internette yaptigi duyuru sonucunda tüm dünyadan birçok programcinin da destegi ile hizla gelismis ve halen ayni destek ile gelismekte olan açik kaynak kodlu, özgür bir yazilimdir. Hizli bir sürecin sonunda Linus'un gelistirdigi çekirdek, GNU hareketinin bir meyvesi ve ayni zamanda tasiyicisi haline gelmistir. GNU için yazilmis özgür yazilimlar çok kisa süre içerisinde Linux çekirdegi ile uyumlu çalisabilecek hale getirilmis ve ortaya güçlü, kararli, esnek ve açik kaynak kodlu bir isletim sistemi çikmistir. GNU/Linux olarak anilmasi gereken isletim sistemi zaman içerisinde telaffuz kolayliklarindan ötürü Linux olarak anilmaya baslanmistir. Açik kodlu bir yazilim olan Linux özgür gelisimi, yaraticiligi ve bagimsiz ilerlemeyi desteklemekte ve bilisim dünyasindan destek görmektedir.

1994

CSS Cascading Style Sheets (Türkçede Stil sablonlari) yani bilinen kisa adiyla CSS, HTML'e ek olarak metin ve format biçimlendirme alaninda fazladan olanaklar sunan bir web teknolojisidir. Internet sayfalari için genelgeçer sablonlar hazirlama olanagi verdigi gibi, bagimsiz olarak harflerin stilini; yani renk, yazi tipi, büyüklük gibi özelliklerini degistirmek için de kullanilabilir. Bu teknigin en önemli özelligi kullanimindaki esnekliktir. Bir web sayfasi içerisinde birbiriyle uyumlu birkaç renk ve birkaç yazi tip kullanilir ve bunlari her sayfada ayri ayri tekrar belirtmek yerine CSS yardimiyla bir sefer tanimlayip bütün web sayfalarinda ortak olarak kullanilabilir. Bu sekilde, sayfalarin hafizadaki boyutu epey küçüldügü gibi, güncelleme yapmak da kolaylasir. CSS kodlari; HTML kodlarinin içine yazilabildigi gibi harici bir CSS dosyasi olusturularak da islem yaptirilabilir. Türüne göre veya <HEAD> bölümlerinde yer alabilirler. CSS kodlarinin, HTML dosyasina eklenmesi temelde 3 farkli sekilde yapilabilir.

PHP

PHP,dinamik ve interaktif web sayfalari olusturmak için kullanilan güçlü bir sunucu-tarafli script programlama dilidir. Dil yazim kurallari açisindan C ve Perl e benzer ve genellikle herhangi bir isletim sistemi altinda Apache (web sunucu) ile birlikte kullanilir. Windows üzerinde microsoft ISS ile birlikte kullanmak da zorlu bir kurulum asamasindan sonra mümkün olmaktadir. PHP, "PHP: Hypertext Preprocessor" anlamina gelen özyineli bir tanimdir. Eski haliyle Personal Home Pages olan PHP, Rasmus Lerdorf tarafindan gelistirilmeye baslamistir. Daha çok dinamik web içerigi olusturmak için kullanilan PHP, son zamanlarda IBM, Oracle ve Zend'in girisimleriyle kurumsal yazilim gelistirme platformu haline getirmeye çalisilmaktadir. 2006 senesinin Kasim ayi itibariyla tüm dünya çapinda 25 milyondan daha fazla alanda kullanilmakta ve bu sayi giderek artmaktadir.

JAVA

Java, Sun Microsystems mühendislerinden James Gosling tarafindan gelistirilmeye baslanmis açik kodlu, nesneye yönelik, platformdan bagimsiz, yüksek performansli, çok islevli, yüksek seviye, adim adim isletilen (interpreted) bir dildir. Java ilk çiktiginda daha çok küçük cihazlarda kullanilmak için tasarlanmis ortak bir platform dili olarak düsünülmüstü. Ancak platform bagimsizligi özelligi ve standart kütüphane destegi C ve C++'tan çok daha üstün ve güvenli bir yazilim gelistirme ve isletme ortami sundugundan, hemen her yerde kullanilmaya baslanmistir. Su anda özellikle kurumsal alanda ve mobil cihazlarda son derece popüler olan Java özellikle J2SE 1.4 ve 5 sürümü ile masaüstü uygulamalarda da yayginlasmaya baslamistir. Java'nin ilk sürümü olan Java 1.0 (1995) Java Platform 1 olarak adlandirildi ve tasarlama amaçina uygun olarak küçük boyutlu ve kisitli özelliklere sahipti. Daha sonra platformun gücü gözlendi ve tasariminda büyük degisiklikler ve eklemeler yapildi. Bu büyük degisikliklerden dolayi gelistirilen yeni platforma Java Platform 2 adi verildi ama versiyon numarasi 2 yapilmadi, 1.2 olarak devam etti. 2004 sonbaharinda çikan Java 5, geçen 1.2, 1.3 ve 1.4 sürümlerinin ardindan en çok gelisme ve degisikligi barindiran sürüm oldu. Java SE 7 ise (kod adi: Dolphin) Sun'un üzerinde çalistigi, Java teknolojisinin gelecekteki sürümüdür. 13 Kasim 2006 da Java platformu GPL lisansiyla açik kodlu hale gelmistir.

1995

COLD FUSION ColdFusion;Bir web programlama dilidir.Daha çok web tabanli uygulamalar yazmakta kullanilir.JJ Allaire ve kardesi Jeremy Allaire tarafindan gelistirilen coldfusion,sonradan Macromedia ile Allaire firmalarinin birlesmesi sonucunda Macromedia bünyesine katilmistir.Coldfusion'un dili "Cfml"dir.

1996

XML Genisletilebilir Isaretleme Dili (XML; eXtensible Markup Language), hem insanlar hem bilgi islem sistemleri tarafindan kolayca okunabilecek dokümanlar olusturmaya yarayan, W3C tarafindan tanimlanmis bir standarttir. Bu özelligi ile veri saklamanin yaninda farkli sistemler arasinda veri alisverisi yapmaya yarayan bir ara format görevi de görür. SGML'in basitlestirilmis bir alt kümesidir. XML'in tasarimcisi, HTML'i de tasarlamis olan Tim Berners Lee'dir. Dilin düzenlenmesi de W3C'nin sorumlulugundadir. Günümüzde birçok yazilim, diger yazilimlarla veri alisverisini XML formati üzerinden yapmaktadir. Ayrica XML'i esas format olarak kullanan uygulamalara, veri tabanlarina rastlamak mümkündür. Microsoft'un gelistirdigi .NET teknolojisinde kullanilan DataSet nesneleri XML formatindadir. Ayrica XML, ofis uygulamalarinin alt yapisi haline getirilmistir. Içerigin, doküman yapisinin ve seklin birbirinden ayri ele alinmasi XML'i Içerik yönetim sistemlerinin ideal formati haline getirmistir.

1997

SMIL Real Networks tarafindan gelistirilen bir XML versiyonudur. Medya belgelerini daha etkilesimli kilmayi amaçlamaktadir.

DHTML

DHTML, yani Dinamik HTML; Javascript'in olay modelinin temelleri üstüne insa edilen CSS/Html teknolojilerinin yapisi için kullanilan kisaltmadir.

1998

SOAP Uygulamalarin XML araciligiyla iletisimini saglar.Bu senede W3C standarti haline geliyor.

1999

RSS RSS, genellikle haber saglayicilari, bloglar ve podcastler tarafindan kullanilan, yeni eklenen içerigin kolaylikla takip edilmesini saglayan özel bir XML dosya formatidir. Kullandigi dosya biçimleri .rss ve .xml'dir. Dan Libby(Netscape), XML'e dayanarak metin ve multimedya içereiginin kolaylikla iletilebilmesi için gelistirmistir. RSS kisaltmasinin açilimi ve zaman içinde gelisimi söyledir:

  • * Rich Site Summary (RSS 0.91)
  • * Really Simple Syndication (RSS 2.0.0)
  • * RDF Site Summary (RSS 0.9 and 1.0)
Internet kullanicisi RSS teknolojisi ile düzenli olarak içerik sunan sitelere abone olabilir ve çesitli RSS istemcileri sayesinde içerigi takip edebilir. Site yöneticisi veya sahibi bu hizmeti sunmak için bir takim teknik düzenlemeler yapmali ve uygun formatta XML'i RSS istemcisi talep ettiginde göndermelidir
2000

ACTION SCRIPT Flash ile çalisan Javascript benzeri bir yapiya sahiptir.

ASP.NET ASP.NET, Microsoft tarafindan pazarlanan bir web uygulama gelisimi teknolojisidir. Özdevinimli (dinamik) web sayfalari, web uygulamalari ve XML tabanli web hizmetleri yaratilmasina olanak saglar. Ayni isletme tarafindan gelistirilen .Net çatisi'nin (framework) parçasi, ve artik isletmece desteklenmeyen ASP teknolojisinin devamini teskil eder. Her ne kadar isim benzerligi olsa da ASP.NET, ASP'ye oranla çok ciddi bir degisim geçirmistir. ASP.NET kodu ortak dil çalisma zamani (ingilizce - common language runtime) altyapisina dayali çalisir, diger bir deyisle, yazilimcilar .Net çatisi tarafindan desteklenen tüm dilleri ASP.NET uygulamalari gelistirmek için kullanabilirler. Yani, Java teknolojisinde oldugu gibi, yazilimci tarafindan yazilan kod, çalistirilmadan önce sanal bir yazilim katmani tarafindan ortak bir dile çevirilmektedir.

XHTML

XHTML, açilimiyla Extensible HyperText Markup Language türkçesi Gelistirilebilir Büyütülmüs Metin Isaretleme Dili istemci tarafli(client side) bir metin isaretleme dilidir. XHTML 26 Haziran 2000'den beri bir web standartidir. Kodlama olarak oldukça büyük farklar yaratan bu dil için:'Xml sözdiziminin Html içinde kullanilmasi.' diyebiliriz. Html dilinin farkli tarayicilarda(Bknz. Internet Explorer, Firefox, Opera) farkli yorumlanmasi ve sözdiziminde fazla düzensizlik ve hata oldugu için XHTML W3C(World Wide Web Consortium - WWW) tarafindan önerilmistir. XHTML'nin diger bir özelligide kodlama yapanlari CSS teknolojisini kullanmaya özendirmesidir.

XFORMS

Standart HTML formlardan daha karmasik formlarin gelistirilmesinde kullanilir

2002

W3C DOM Dünya Çapinda Ag Birligi (World Wide Web Consortium ya da kisaca W3C) Ekim 1994'te Ag'in mucidi Sir Tim Berners-Lee tarafinan MIT ve CERN bünyesinde kurulmus uluslarasi Dünya Çapinda Ag (WWW) standartlarini belirleyen örgüttür.

2004

RUBY ON RAILS Ruby On Rails, Ruby diliyle yazilmis bir web(ag) uygulama gelistirme çatisidir (framework). Temeli Model-View-Controller paternine dayanmaktadir. Ortaya çikisi ile birlikte web uygulama gelistirme konusunda yeni yöntemler sunmustur. Ruby on Rails temel olarak Convention over Configuration ve Don't Repeat Yourself (DRY) felsefesi üzerine kurulmustur. "Convention over Configuration" ile, Ruby on Rails çatisi tarafindan daha önceden belirlenmis kurallara uygun yazilim gelistirilerek, çesitli konfigürasyonel ve yazilimla ilgili rutin islerin otomatik olarak Ruby on Rails çatisi tarafindan yapilmasi kastedilmektedir. En iyi örnek, Ruby on Rails'in Model altyapisini olusturan ActiveRecord yapisindan verilebilir. Rails'de yazilim gelistirmeye baslamadan önce, veritabaninda bulunan tablolar isimlendirilirken, Ingilizce çogul olacak sekilde verilirse (örnegin; customers, products vb.), kod içinde sadece customer.products seklinde yazarak iki tablo arasinda iliski saglanabilir ve müsterinin satin aldigi ürünlerin bilgisine baska herhangi bir kod yazmaya gerek kalmadan ulasilabilir. Yazilimi kolaylastirici benzer kurallar Ruby on Rails'de oldukça fazladir. Don't Repeat Yourself (DRY) felsefesi ise ayni uygulama içinde ayni isi yapan kod parçalarinin en aza indirilmesini öngürür. Örnegin, View altyapisinda kullanilan "partial" yapisi, yazilmis bir kod parçacigini, birçok farkli noktada kullanabilmeyi saglar. Rails, uygulamanin küçük parçalara ayrilarak, kod tekrarini önlemek konusunda oldukça basarilidir.

2005

AJAX AJAX (Ingilizce:Asynchronous JavaScript and XML), Internet sayfalarinda JavaScript ve XMLHttpRequest kullanimi ile etkilesimli uygulamalar yaratan teknigin adidir. Nasil okunmasi gerektigi konusunda bir genel uzlasma olmamakla birlikte çogunlukla yazildigi gibi 'ajaks' olarak okunurken, kimileri tarafindan ayni yazimli isme iye futbol takimi örnek gösterilerek 'ayaks' olarak okunmaktadir. Ingilizce'de 'ey-ceks' olarak okunur. En yaygin kullanim alani, sayfayi yeniden yüklemeye gerek kalmaksizin, sayfada görünür degisiklikler yapmaktir. XMLHttpRequest kullanilarak birden fazla bagimsiz islem yapilabilir. Bazi bilisim uzmanlari, AJAX'in HTML ve XML'den sonra en yenilikçi Internet yazilimi oldugunu ve Web 2.0.'i sonlandirip, 3. evrenin kapisini açtigini öne sürmüslerdir. Asynchronous JavaScript and XML sözcüklerinin kisaltmasi olan Ajax, etkilesimli (interaktif) web uygulamalari yaratmak için kullanilan bir web programlama teknigidir. Temel amaci arka planda sunucuyla ufak miktarda veri degisimi sayesinde sayfayi daha hizli güncellenebilen web sayfalari yapmak, dolayisiyla kullanicinin istedigi her anda bütün web sayfasini güncellemek derdinden kurtulmaktir. Bu da web sayfasinin etkilesimini, hizini ve kullanilabilirligini artirmak demektir. Ajax teknigi asagidaki teknolojileri kullanir:

  • Bilgiyi biçimlendirmek ve görüntüsünü degistirmek için XHTML (ya da HTML) ve CSS.
  • Görüntülenecek bilgiyi dinamik olarak göstermek ve onunla etkilesimli çalismak için özellikle JavaScript ve JScript gibi ECMAScript olan kullanici tarafindaki bir scripting dili yardimiyla erisilebilen DOM.
  • Web sunucusu ile bilgi degis tokusunda kullanilan XMLHttpRequest objesi. Bazi Ajax frameworklerde ve bazi durumlarda web sunucusuyla bilgi alisverisi için XMLHttpRequest yerine IFrame de kullanilir; diger uygulamalarda ise dinamik olarak eklenen JavaScript TAG'leri de kullanilabilir.
  • Kullaniciyla sunucu arasindaki bilgi alisverislerinde genelde XML formati kullanilir. Önceden hazirlanmis HTML, düz metin, JSON ve hatta EBML dahi olmak üzere herhangi bir format da kullanilabilir. Bu tip dosyalar sunucu tarafinda herhangi bir script (PHP, ASP vs.) ile bile üretilmis olabilir.
  • DHTML, LAMP ve SPA gibilerin aksine Ajax kendi basina bir teknoloji degildir, ancak terim birçok teknolojinin bir bütün olarak kullanildigini ifade eder.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

ORA-06502: PL/SQL: sayısal veya değer hatası: karakter dizesi arabelleği çok küçük hatası ve çözümü

Sık Kullanılan Regular Expression'lar

Açılış Sayfalarını web.config Üzerinden Ayarlama